Nội dung cơ bản về Luật Cư trú 2020

Tóm tắt những quy định, nội dung cơ bản về Luật Cư trú của Việt Nam năm 2020, quy định quyền của công dân về cư trú.

Luật Cư trú năm 2020 gồm 38 điều, chia thành 07 chương, với nội dung cơ bản, điểm mới, sửa đổi, bổ sung so với Luật Cư trú năm 2006.

Chương I: Những quy định chung

Chương này gồm 7 điều, từ điều 1 đến điều 7, quy định về: Phạm vi điều chỉnh; giải thích từ ngữ; nguyên tắc cư trú và quản lý cư trú; việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân; bảo đảm việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân và quản lý cư trú; hợp tác quốc tế về quản lý cư trú; các hành vi bị nghiêm cấm về cư trú

 Chương II: Quyền, nghĩa vụ của công dân về cư trú

Chương này có 03 điều (từ Điều 8 đến Điều 10), quy định về: Quyền của công dân về cư trú; nghĩa vụ của công dân về cư trú; quyền, nghĩa vụ của chủ hộ và thành viên hộ gia đình về cư trú.

Chương III: Nơi cư trú

Chương này gồm 9 điều (từ Điều 11 đến Điều 19), quy định về: Nơi cư trú của công dân; nơi cư trú của người chưa thành niên; nơi cư trú của người được giám hộ; nơi cư trú của vợ, chồng; nơi cư trú của người học tập, công tác, làm việc trong lực lượng vũ trang; nơi cư trú của người sinh sống, người làm nghề lưu động trên tàu, thuyền hoặc phương tiện khác có khả năng di chuyển; nơi cư trú của người hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo, trẻ em, người khuyết tật, người không nơi nương tựa trong cơ sở tín ngưỡng, cơ sở tôn giáo; nơi cư trú của người được chăm sóc, nuôi dưỡng, trợ giúp; nơi cư trú của người không có nơi thường trú, nơi tạm trú.

Chương IV: Đăng ký thường trú

Chương này gồm 7 điều (từ Điều 20 đến Điều 26), quy định về: Điều kiện đăng ký thường trú; hồ sơ đăng ký thường trú; thủ tục đăng ký thường trú; địa điểm không được đăng ký thường trú mới; xóa đăng ký thường trú; tách hộ; điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.

Chương V: Đăng ký tạm trú, thông báo lưu trú, khai báo tạm vắng

Chương này gồm 5 điều (từ Điều 27 đến Điều 31), quy định về Điều kiện đăng ký tạm trú; hồ sơ, thủ tục đăng ký tạm trú, gia hạn tạm trú; xóa đăng ký tạm trú; thông báo lưu trú; khai báo tạm vắng.

Chương VI: Trách nhiệm quản lý cư trú

Chương này gồm 5 điều (từ Điều 32 đến Điều 36), quy định về Trách nhiệm quản lý nhà nước về cư trú; trách nhiệm của cơ quan đăng ký cư trú; người làm công tác đăng ký cư trú; hủy bỏ đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú; Cơ sở dữ liệu về cư trú.

Chương VII: Điều khoản thi hành

Chương này bao gồm 2 điều (từ Điều 38 đến Điều 38), quy định về sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của các luật có liên quan đến quản lý cư trú; điều khoản thi hành

* Về quyền của công dân về cư trú trong Luật cư trú:

Ở Việt Nam, tự do cư trú là một trong những quyền cơ bản của công dân. Trong tất cả các bản hiến pháp của Nhà nước ta, từ bản hiến pháp đầu 13 tiên là Hiến pháp năm 1946 đến các bản hiến pháp tiếp theo là Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980, Hiến pháp năm 1992 và Hiến pháp năm 2013 đều quy định quyền cơ bản này của công dân và đều khẳng định công dân thực hiện quyền tự do cư trú theo quy định của pháp luật. Luật Cư trú là văn bản pháp lý cao nhất quy định về thực hiện quyền tự do cư trú của công dân. Trong đó, Điều 8 quy định các quyền của công dân trong thực hiện quyền tự do cư trú và các quyền khác phát sinh từ việc thực hiện quyền tự do cư trú.

Theo Điều 8 Luật Cư trú năm 2020, bên cạnh việc kế thừa các quyền còn phù hợp đã được quy định trong Luật Cư trú năm 2006 thì Luật đã bổ sung một số quyền để phù hợp hình thức quản lý cư trú mới và thống nhất với quy định của các văn bản pháp luật có liên quan như Bộ luật Dân sự năm 2015, Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng... Đó là, công dân được quyền bảo đảm bí mật thông tin cá nhân, thông tin về hộ gia đình trong Cơ sở dữ liệu về cư trú (trừ trường hợp cung cấp theo quy định của pháp luật); được quyền khai thác thông tin về cư trú của mình trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; được cơ quan đăng ký cư trú trong cả nước không phụ thuộc vào nơi cư trú của mình xác nhận thông tin về cư trú khi có yêu cầu và được cơ quan đăng ký cư trú cập nhật, điều chỉnh thông tin về cư trú khi có thay đổi hoặc yêu cầu…

Như vậy, quy định về nội dung quyền cư trú của công dân tại Luật Cư trú năm 2020 không còn được thực hiện thông qua việc cấp sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy như Luật Cư trú năm 2006 mà được thực hiện thông qua dữ liệu điện tử trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú. Quy định này thể hiện ý nghĩa quan trọng của Luật Cư trú năm 2020 với tính chất là cuộc cách mạng trong đổi mới quản lý cư trú, phù hợp với xu thế chuyển đổi số, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân được thực hiện quyền cư trú của mình.

Cụ thể Điều 8 Luật quy định quyền của công dân về cư trú như sau:

Điều 8. Quyền của công dân về cư trú

1. Lựa chọn, quyết định nơi cư trú của mình, đăng ký cư trú phù hợp với quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Được bảo đảm bí mật thông tin cá nhân, thông tin về hộ gia đình trong Cơ sở dữ liệu về cư trú, trừ trường hợp cung cấp theo quy định của pháp luật.
3. Được khai thác thông tin về cư trú của mình trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; được cơ quan đăng ký cư trú trong cả nước không phụ thuộc vào nơi cư trú của mình xác nhận thông tin về cư trú khi có yêu cầu.
4. Được cơ quan đăng ký cư trú cập nhật, điều chỉnh thông tin về cư trú của mình trong Cơ sở dữ liệu về cư trú khi có thay đổi hoặc khi có yêu cầu.
5. Được cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến việc thực hiện quyền tự do cư trú của mình khi có yêu cầu.
6. Được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện biện pháp bảo vệ quyền tự do cư trú.
7. Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện đối với hành vi vi phạm pháp luật về cư trú theo quy định của pháp luật.

  Tham khảo: Luật cư trú và các văn bản liên quan