Hướng dẫn mới nhất về thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân có hoạt động kinh doanh
Tham khảo thêm:- Luật thuế giá trị gia tăng và các văn bản hướng dẫn mới nhất
- Luật Thuế thu nhập cá nhân và văn bản hướng dẫn thi hành mới nhất
- Luật thuế thu nhập doanh nghiệp và văn bản hướng dẫn mới nhất
Công văn này gồm có nội dung chính như sau:
I.
MỘT SỐ NỘI DUNG SỬA ĐỔI, BỔ SUNG VỀ CHÍNH SÁCH THUẾ VÀ KHAI THUẾ ĐỐI VỚI CÁ
NHÂN KINH DOANH
1. Đối với cá
nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán
1.1 Về việc xác
định đối tượng nộp thuế theo phương pháp khoán
Theo hướng dẫn tại
Điều 2 Thông tư số 92/2015/TT-BTC ngày 15/6/2015 của Bộ Tài chính (sau đây gọi
là Thông tư số 92/2015/TT-BTC) thì:
Từ năm 2015 cá nhân
kinh doanh (hộ kinh doanh) nộp thuế theo phương pháp khoán là cá nhân kinh
doanh hàng hoá, dịch vụ thuộc tất cả các lĩnh vực, ngành nghề sản xuất, kinh
doanh, trừ cá nhân kinh doanh thuộc diện nộp thuế theo từng lần phát sinh, cá nhân
cho thuê tài sản, cá nhân làm đại lý bán đúng giá, không phân biệt có thực hiện
chế độ sổ sách kế toán, hoá đơn, chứng từ hay không.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
Điều 8 Thông tư số 111/2013/TT-BTC ngày 15/8/2013 của Bộ Tài chính (sau đây gọi
là Thông tư số 111/2013/TT-BTC) thì:
- Cá nhân kinh
doanh nộp thuế theo phương pháp khoán nếu không thực hiện chế độ kế toán, hoá
đơn, chứng từ.
- Cá nhân kinh
doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai nếu thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn,
chứng từ.
1.2. Về việc xác
định doanh thu tính thuế có sử dụng hoá đơn đối với cá nhân kinh doanh nộp thuế
theo phương pháp khoán
Theo hướng dẫn tại
tiết a.1 điểm a khoản 2 Điều 2 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Từ ngày 01/01/2016,
trường hợp cá nhân nộp thuế khoán có sử dụng hoá đơn của cơ quan thuế thì doanh
thu tính thuế được căn cứ vào doanh thu khoán và doanh thu trên hoá đơn, không
phân biệt hoá đơn sử dụng theo quyển hay hoá đơn sử dụng lẻ theo từng số.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
tiết a.1.2 điểm a khoản 1 Điều 8 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì:
- Trường hợp cá
nhân kinh doanh nộp thuế khoán sử dụng hoá đơn quyển: nếu doanh thu trên hoá
đơn thấp hơn hoặc bằng doanh thu khoán thì cá nhân chỉ phải nộp thuế khoán; nếu
doanh thu trên hoá đơn cao hơn doanh thu khoán thì ngoài việc nộp thuế khoán cá
nhân phải nộp bổ sung thuế đối với phần doanh thu trên hoá đơn cao hơn doanh
thu khoán.
- Trường hợp cá
nhân kinh doanh nộp thuế khoán sử dụng hoá đơn do cơ quan thuế bán lẻ theo từng
số thì cá nhân nộp thuế khoán đồng thời khai và nộp thuế đối với toàn bộ doanh
thu trên hoá đơn theo từng lần phát sinh.
1.3. Về việc cá
nhân kinh doanh nhiều lĩnh vực, ngành nghề
Theo hướng dẫn tại
tiết b.3 khoản 2 Điều 2 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Trường
hợp cá nhân nộp thuế khoán kinh doanh nhiều lĩnh vực, ngành nghề thì cá nhân
thực hiện khai và tính thuế theo từng lĩnh vực, ngành nghề. Trường hợp không
xác định riêng được từng lĩnh vực, ngành nghề thì cơ quan thuế có thẩm quyền ấn
định doanh thu khoán của từng lĩnh vực, ngành nghề.
Trước
đây,
Theo hướng
dẫn tại tiết a.4 điểm a khoản 1 Điều 8 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì:
Trường
hợp cá nhân nộp thuế khoán kinh doanh nhiều lĩnh vực, ngành nghề thì áp dụng
theo tỷ lệ thu nhập chịu thuế ấn định của một ngành nghề kinh doanh chính.
1.4.
Về việc điều chỉnh doanh số khoán
Theo
hướng dẫn tại điểm c khoản 4 Điều 6 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Cá nhân
nộp thuế khoán trong năm có thay đổi về hoạt động kinh doanh (ngành nghề, quy
mô, địa điểm, ...) thì phải khai điều chỉnh, bổ sung để cơ quan thuế có cơ sở
xác định lại doanh thu khoán, mức thuế khoán và các thông tin khác về cá nhân
kinh doanh cho thời gian còn lại của năm tính thuế. Trường hợp cá nhân kinh
doanh không thay đổi về ngành nghề kinh doanh thì cơ quan thuế chỉ xác định lại
doanh thu khoán để áp dụng cho thời gian còn lại của năm tính thuế nếu qua số
liệu xác minh, kiểm tra, thanh tra có căn cứ xác định doanh thu khoán thay đổi
từ 50% trở lên so với mức doanh thu đã khoán. Trường hợp có thay đổi ngành nghề
kinh doanh thì thực hiện điều chỉnh bổ sung theo thực tế của ngành nghề kinh
doanh thay đổi.
Trước
đây,
Theo
hướng dẫn tại khoản 6 Điều 21 Thông tư số 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013 của
Bộ Tài chính (sau đây gọi là Thông tư số 156/2013/TT-BTC) thì:
Trường
hợp hộ khoán có thay đổi ngành nghề, quy mô kinh doanh thì cơ quan thuế điều
chỉnh lại số thuế khoán và ổn định trong thời gian còn lại của năm tính thuế,
không phân biệt doanh thu thay đổi từ 50% trở lên.
2. Đối với cá
nhân cho thuê tài sản
2.1. Về việc xác
định đối tượng khai thuế
Theo hướng dẫn tại
khoản 1 và khoản 2 Điều 8 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Cá nhân cho thuê
tài sản trực tiếp khai thuế với cơ quan thuế, hoặc
- Bên thuê tài sản
khai và nộp thuế thay nếu trong hợp đồng có thoả thuận bên thuê là người nộp
thuế.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
Điều 22 Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì:
Cá nhân cho thuê
tài sản phải trực tiếp khai thuế với cơ quan thuế
2.2. Về việc xác
định kỳ khai thuế
Theo hướng dẫn tại
điểm a khoản 1 Điều 8 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Cá nhân khai thuế
theo từng hợp đồng, hoặc khai thuế cho nhiều hợp đồng trên một tờ khai nếu tài
sản cho thuê tại địa bàn có cùng cơ quan thuế quản lý.
- Cá nhân cho thuê
tài sản được lựa chọn khai thuế theo từng kỳ thanh toán hoặc khai thuế một lần
theo năm, không phải quyết toán thuế đối với doanh thu cho thuê tài sản.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
Điều 22 Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì:
- Cá nhân khai thuế
theo từng hợp đồng tại cơ quan thuế quản lý nơi có tài sản cho thuê.
- Cá nhân cho thuê
tài sản khai thuế theo quý hoặc khai thuế theo từng hợp đồng phát sinh và phải
quyết toán thuế TNCN đối với hoạt động cho thuê tài sản theo năm.
2.3. Về hồ sơ
khai thuế
Theo hướng dẫn tại
điểm b, khoản 1 và điểm b khoản 2 Điều 8 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Cá nhân cho thuê
tài sản chỉ phải nộp kèm theo tờ khai bản chụp hợp đồng thuê tài sản một lần
duy nhất nếu là lần khai thuế đầu tiên của hợp đồng.
Trước đây,
Theo quy định tại
Điều 22 Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì:
Cá nhân phải nộp
kèm theo tờ khai bản chụp hợp đồng thuê tài sản mỗi lần khai thuế.
3. Đối với cá
nhân làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm, bán hàng đa cấp.
3.1. Về việc
khấu trừ thuế, khai thuế tại Công ty xổ số kiến thiết, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp bán hàng đa cấp
Theo hướng dẫn tại
khoản 1 và khoản 2 Điều 9 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Công ty xổ số kiến thiết, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp bán hàng đa cấp trả tiền hoa hồng cho cá nhân trực tiếp
ký hợp đồng làm đại lý có
trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân nếu doanh nghiệp xác định số tiền hoa hồng trả cho
cá nhân tại đơn vị trong năm dương lịch trên 100 triệu đồng. Trường hợp trong
năm cá nhân phát sinh hoạt động kinh doanh từ nhiều nơi và cá nhân dự kiến hoặc xác định được tổng
doanh thu trên 100 triệu đồng/năm thì có thể uỷ quyền theo quy định của pháp
luật để doanh nghiệp khấu trừ
thuế đối với số tiền hoa hồng nhận được tại đơn vị từ 100 triệu/năm trở xuống.
- Doanh nghiệp thực
hiện khai thuế theo tháng hoặc quý và không phải khai quyết toán thuế đối với
nghĩa vụ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân của các cá nhân làm đại lý xổ số, đại
lý bảo hiểm, bán hàng đa cấp.
Trước đây,
Theo quy định tại
Luật thuế TNCN số 04/2007/QH13 và Luật sửa đổi, bổ sung Luật thuế TNCN số
26/2012/QH13 thì:
- Không quy định
ngưỡng doanh thu chịu thuế TNCN đối với cá nhân kinh doanh. Do đó, Doanh nghiệp
trước khi trả tiền cho cá nhân làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm, bán hàng đa
cấp khấu trừ thuế theo Biểu thuế hướng dẫn tại khoản 5 Điều 7 Thông tư số
111/2013/TT-BTC nếu mức chi trả trên 9 triệu đồng.
- Hướng dẫn tại
khoản 1 Điều 26 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì: Doanh nghiệp trả tiền cho cá
nhân làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm, bán hàng đa cấp phải khai quyết toán thuế đối với nghĩa vụ khấu
trừ thuế thu nhập cá nhân của các cá nhân làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm,
bán hàng đa cấp theo mẫu
06/KK-TNCN ban hành kèm theo Thông tư số 156/2013/TT-BTC.
3.2. Về việc
khai thuế năm
Theo hướng dẫn tại
khoản 2 Điều 9 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Cá nhân ký hợp đồng
làm đại lý xổ số, đại lý bảo hiểm, bán hàng đa cấp nếu phát sinh thuế thu nhập
cá nhân phải nộp thêm trong trường hợp Công ty xổ số kiến thiết, doanh nghiệp
bảo hiểm, doanh nghiệp bán hàng đa cấp chưa khấu trừ thuế do chưa đến mức phải
nộp thuế hoặc trường hợp trong năm cá nhân phát sinh hoạt động kinh doanh từ
nhiều nơi và cá nhân dự kiến
hoặc xác định được tổng doanh thu trên 100 triệu đồng/năm nhưng cá nhân không uỷ quyền cho Công ty XSKT,
DNBH, DN BHĐC khấu trừ và nộp thay thì cuối năm cá nhân có trách nhiệm khai
thuế một lần vào Tờ khai thuế năm.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
điểm c khoản 1 Điều 25 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì: Công ty xổ số kiến
thiết, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp bán hàng đa cấp có trách nhiệm khấu
trừ thuế trước khi trả thu nhập cho cá nhân, theo đó cá nhân không phải tự khai
thuế.
4. Đối với xác
định ngưỡng doanh thu không chịu thuế
Theo hướng dẫn tại
khoản 2 Điều 1, điểm b và c khoản 1 Điều 2, điểm b khoản 1 Điều 3, điểm b và c
khoản 1 Điều 4, điểm b khoản 1 Điều 5 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Cá nhân kinh
doanh thuộc diện không phải nộp thuế GTGT, không phải nộp thuế TNCN nếu có
doanh thu kinh doanh trong năm từ 100 triệu đồng trở xuống.
- Trường hợp cá
nhân kinh doanh theo hình thức nhóm, hộ gia đình, cá nhân đồng sở hữu tài sản
cho thuê thì mức doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống để xác định cá nhân
không phải nộp thuế GTGT, không phải thuế TNCN được xác định cho một người đại
diện duy nhất trong năm tính thuế.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
Luật thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật thuế GTGT, Thông tư số
119/2014/TT-BTC ngày 25/8/2014 của Bộ Tài chính thì:
- Từ năm 2015 trở
về trước ngưỡng doanh thu 100 triệu đồng chỉ áp dụng với thuế GTGT. Đối với
thuế TNCN, cá nhân phải nộp thuế nếu có thu nhập đến mức phải chịu thuế.
- Trường hợp cá
nhân kinh doanh theo hình thức nhóm, hộ gia đình, cá nhân đồng sở hữu tài sản
cho thuê thì mức thu nhập tính thuế được tính theo từng cá nhân để tính giảm
trừ gia cảnh.
5. Đối với cá
nhân kinh doanh theo hình thức hợp tác kinh doanh với tổ chức
Theo hướng dẫn tại
điểm c khoản 1 Điều 6, điểm b khoản 1 Điều 7 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Cá nhân kinh
doanh theo hình thức hợp tác kinh doanh với tổ chức, tài sản tham gia hợp tác
kinh doanh thuộc sở hữu của cá nhân, không xác định được doanh thu kinh doanh
thì cá nhân uỷ quyền cho tổ chức khai thuế và nộp thuế thay theo phương pháp
khoán. Tổ chức có trách nhiệm khai thuế và nộp thuế thay cho cá nhân theo
phương pháp khoán tại cơ quan thuế quản lý tổ chức.
- Cá nhân kinh
doanh theo hình thức hợp tác kinh doanh với tổ chức, tài sản tham gia hợp tác
kinh doanh thuộc sở hữu của cá nhân, xác định được doanh thu kinh doanh của cá
nhân thì cá nhân uỷ quyền cho tổ chức khai thuế và nộp thuế thay. Tổ chức có
trách nhiệm khai thuế và nộp thuế thay cho cá nhân theo từng lần phát sinh tại
cơ quan thuế quản lý tổ chức.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
khoản 2 Điều 16 Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì: không hướng dẫn cụ thể về việc
khai thuế đối với cá nhân kinh doanh theo hình thức hợp tác kinh doanh với tổ
chức, do đó, từng cá nhân phải trực tiếp khai thuế với cơ quan thuế.
II. MỘT SỐ NỘI
DUNG SỬA ĐỔI, BỔ SUNG VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI CÁ NHÂN KINH DOANH
1. Về công khai
thông tin cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán
Hàng năm, Chi cục Thuế có trách nhiệm niêm yết để lấy ý kiến công khai về doanh thu và
mức thuế phải nộp của hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán. Việc công
khai phải thực hiện 2 lần: lần
1 là mức dự kiến và lần 2 là mức chính thức.
- Đối
với mức thuế khoán đang thực hiện của năm 2015, chậm nhất là ngày 30/8/2015 Chi
cục Thuế thực hiện: niêm yết công khai Danh sách hộ kinh doanh thuộc diện không
phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, Danh sách hộ khoán và
mức thuế phải nộp tại bộ phận một cửa của Chi cục Thuế và Uỷ ban nhân dân quận,
huyện và tại cửa, cổng hoặc địa điểm thích hợp của: trụ sở Uỷ ban nhân dân xã,
phường, thị trấn, trụ sở Đội thuế, Ban quản lý chợ;... ; gửi tài liệu niêm yết
công khai như nêu trên đến Hội đồng nhân dân và Mặt trận tổ quốc quận, huyện,
xã, phường, thị trấn; đồng thời gửi Bảng công khai theo mẫu số 01/CKTT-CNKD ban
hành kèm theo Thông tư này tới từng cá nhân kinh doanh. Bảng công khai theo mẫu
số 01/CKTT-CNKD được lập theo hướng dẫn tại tiết a.1 điểm a khoản 9 Điều 6
Thông tư này.
- Từ
năm 2016, theo hướng dẫn tại khoản
5, khoản 9, khoản 10 Điều
6 Thông tư số 92/2015/TT-BTC
thì ngoài việc niêm yết công khai tại cơ quan thuế, UBND, Ban quản lý
chợ, trung tâm thương mại, Chi cục Thuế còn phải thực hiện gửi tài liệu niêm
yết công khai như sau:
+ Chi cục
Thuế gửi tài liệu niêm yết công khai lần 1 và lần 2 đến Hội đồng nhân dân và
Mặt trận tổ quốc quận, huyện, xã, phường, thị trấn, đồng thời Chi cục Thuế tổ
chức tiếp nhận ý kiến phản hồi (nếu có) để làm ăn cứ điều chỉnh, bổ sung mức
doanh thu khoán và mức thuế khoán của hộ kinh doanh trên địa bàn.
+ Chi cục Thuế gửi Bảng công khai thông
tin cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán lần 1 và lần 2 cho từng cá nhân kinh doanh, đồng thời Chi cục Thuế tổ chức
tiếp nhận ý kiến phản hồi của cá nhân kinh doanh (nếu có) để làm ăn cứ điều chỉnh,
bổ sung mức doanh thu khoán và mức thuế khoán của hộ kinh doanh trên địa bàn.
Bảng công khai gửi cho cá nhân được lập theo địa bàn bao gồm cả cá nhân
thuộc diện phải nộp thuế và cá nhân thuộc diện không phải nộp thuế. Với chợ,
đường, phố, tổ dân phố có từ hai trăm (200) cá nhân kinh doanh trở xuống thì
Chi cục Thuế in, phát cho từng cá nhân kinh doanh Bảng công khai của các cá
nhân kinh doanh tại địa bàn. Trường hợp chợ, đường, phố, tổ dân phố có trên 200
cá nhân kinh doanh thì Chi cục Thuế in, phát cho từng cá nhân kinh doanh Bảng
công khai của không quá 200 cá nhân kinh doanh tại địa bàn. Riêng đối với chợ
có trên 200 cá nhân kinh doanh thì Chi cục Thuế in, phát cho từng cá nhân kinh
doanh Bảng công khai theo ngành hàng.
+ Chi cục Thuế
thực hiện niêm yết công khai lần 2 trước ngày 30 tháng 01 hàng năm tại bộ phận
một cửa của Chi cục Thuế và Uỷ ban nhân dân quận, huyện; và tại cửa, cổng hoặc
địa điểm thích hợp của: trụ sở Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn; trụ sở Đội
thuế; Ban quản lý chợ;... đảm bảo thuận lợi cho việc tiếp nhận thông tin để
giám sát của người dân và cá nhân kinh doanh.
Trước đây,
Theo hướng dẫn
tại Điều 21Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì:
- Không quy định
Chi cục Thuế phải gửi tài liệu niêm yết công khai lần 1 và lần 2 đến Hội đồng nhân
dân, Mặt trận Tổ quốc quận/huyện/xã/phường/thị trấn.
- Không quy định
Chi cục Thuế phải gửi Bảng công khai thông tin cá nhân kinh doanh nộp thuế theo
phương pháp khoán trực tiếp đến từng cá nhân kinh doanh.
- Không quy định
Chi cục Thuế phải niêm yết công khai thông tin lần 2 về cá nhân nộp thuế khoán
tại trụ sở UBND, Đội thuế, Ban quản lý chợ,...
2. Về việc gửi
thông báo thuế đến cá nhân kinh doanh
Theo hướng dẫn
tại điểm c, khoản 5 và điểm a.1 khoản 9 Điều 6 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Thông báo thuế
(dự kiến và chính thức) được gửi trực tiếp đến cá nhân kinh doanh, yêu cầu phải
có ký nhận của người nộp thuế về việc đã nhận thông báo hoặc cơ quan thuế phải
thực hiện việc gửi Thông báo qua bưu điện theo hình thức gửi bảo đảm.
Trước đây,
Theo hướng dẫn
tại Điều 21 Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì:
Cơ quan thuế gửi
Thông báo nộp thuế đến cá nhân kinh doanh mà không yêu cầu người nộp thuế phải
trực tiếp nhận Thông báo.
3. Về trách
nhiệm của Cục thuế trong việc chỉ đạo, kiểm soát việc xác định doanh thu và mức
thuế khoán của cá nhân kinh doanh tại các Chi cục thuế
Theo hướng dẫn
tại khoản 8 Điều 6 Thông tư
số 92/2015/TT-BTC thì Cục Thuế có trách nhiệm khai thác cơ sở dữ liệu quản lý
thuế tập trung của ngành để phân tích, đánh giá và chỉ đạo việc lập Sổ bộ thuế
của các Chi cục Thuế cụ thể như sau:
- Cục Thuế có trách
nhiệm triển khai công tác kiểm tra thực tế hằng năm tối thiểu 20% số Chi cục
Thuế theo quy định về quản lý rủi ro đối với việc xác định mức doanh thu khoán
dự kiến, mức thuế dự kiến. Kết quả kiểm tra của Cục Thuế là một trong những cơ
sở để Chi cục Thuế lập và duyệt Sổ bộ thuế cá nhân kinh doanh nộp thuế khoán.
- Trong tổ chức
thực hiện nhiệm vụ thu, Cục Thuế có trách nhiệm định kỳ kiểm tra thực tế tối
thiểu 10% số Chi cục Thuế mỗi quý I, quý II, quý III. Kết quả kiểm tra là căn
cứ xây dựng mức doanh thu dự kiến, mức thuế dự kiến cho năm sau và điều chỉnh
doanh thu khoán, mức thuế khoán cho thời gian còn lại của năm tính thuế nếu
doanh thu thay đổi 50% so với doanh thu khoán.
- Nội dung kiểm tra
thực tế của Cục Thuế quy định tại khoản 8 Điều này gồm: kiểm tra trên cơ sở dữ
liệu quản lý; đối chiếu số liệu đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế; kiểm tra thực
tế đối với ít nhất 15% số cá nhân kinh doanh trên địa bàn trong đó tập trung
kiểm tra 100% cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng quản lý rủi ro theo tiêu chí
hướng dẫn tại điểm c khoản 12 Điều 6 Thông tư này.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
Điều 21 Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì: không quy định cụ thể trách nhiệm của
Cục thuế trong việc chỉ đạo, kiểm soát việc lập Sổ bộ thuế của các Chi cục
thuế.
4. Về một số nội
dung khác trong công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh
Theo hướng dẫn tại
khoản 12 Điều 6 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Cá nhân kinh
doanh sử dụng thường xuyên từ 10 lao động trở lên phải thành lập doanh nghiệp
theo quy định của Luật doanh nghiệp; trường hợp chưa thành lập doanh nghiệp, cơ
quan thuế ấn định theo quy định của pháp luật về quản lý thuế đối với cá nhân
kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán, đồng thời cơ quan thuế có trách
nhiệm lập danh sách những cá nhân kinh doanh này báo cáo cơ quan quản lý nhà
nước về đăng ký kinh doanh.
- Cơ quan Thuế có
trách nhiệm cấp mã số thuế cho cá nhân kinh doanh dựa trên thông tin tại hồ sơ
khai thuế của cá nhân và thực hiện quy trình quản lý thuế đối với cá nhân kinh
doanh trên ứng dụng quản lý thuế tập trung của ngành thuế.
- Cục Thuế có trách
nhiệm xây dựng bộ tiêu chí rủi ro đối với cá nhân kinh doanh nộp thuế theo
phương pháp khoán theo từng đối tượng, địa bàn quản lý theo các tiêu chí rủi ro
như:
+ Cá nhân nộp thuế
khoán kinh doanh tại chợ biên giới;
+ Cá nhân nộp thuế
khoán kinh doanh vật liệu xây dựng có nguồn gốc tài nguyên khoáng sản (cát, đá,
sỏi, gỗ, sản phẩm từ gỗ,...);
+ Cá nhân kinh
doanh có mức doanh thu tính thuế bất hợp lý so với chi phí (diện tích kinh
doanh, thuê địa điểm, giá trị tài sản, trang thiết bị, cửa hàng, kho tàng, chi
phí điện, chi phí nước,...); so với số phương tiện vận tải đang sử dụng; so với
số lượng lao động; so với hàng hoá (hàng hoá mua vào, hàng hoá trưng bày, hàng
hoá tồn kho,...);
+ Cá nhân nộp thuế
khoán nhưng thường xuyên sử dụng từ 10 lao động trở lên nhưng không thành lập
doanh nghiệp;
+ Cá nhân nộp thuế
khoán có sử dụng hoá đơn của cơ quan thuế;
+ Cá nhân nộp thuế
khoán có từ hai (02) địa điểm kinh doanh trở lên;
+ Cá nhân nộp thuế
khoán nợ thuế.
- Chi cục Thuế có
trách nhiệm cập nhật kịp thời các thông tin biến động trong quá trình quản lý
đối với cá nhân kinh doanh nộp thuế khoán. Định kỳ đến ngày 01 tháng 11 hàng
năm, các Chi cục Thuế, Cục Thuế phải xây dựng xong cơ sở dữ liệu về cá nhân
kinh doanh nộp thuế khoán (bao gồm cả cá nhân kinh doanh chưa đến ngưỡng nộp
thuế) trên cơ sở thông tin từ hồ sơ của người nộp thuế, kết quả số liệu xác
minh, kiểm tra, thanh tra của cơ quan thuế và thông tin từ các cơ quan quản lý
nhà nước liên quan.
- Tổng cục Thuế
hướng dẫn quy trình, trình tự, phương pháp xây dựng và quản lý sử dụng cơ sở dữ
liệu về người nộp thuế khoán theo quy định của Bộ Tài chính để phục vụ công tác
quản lý rủi ro trong kiểm tra, thu thuế.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
Điều 21 Thông tư số 156/2013/TT-BTC thì:
- Cơ quan thuế
không lập danh sách những cá nhân kinh doanh sử dụng từ 10 lao động trở lên
nhưng không thành lập doanh nghiệp để gửi cơ quan quản lý nhà nước về đăng ký
kinh doanh.
- Ngành thuế chưa
triển khai đồng bộ, đầy đủ cơ sở dữ liệu tập trung để phục vụ cho công tác quản
lý thuế đối với hộ kinh doanh theo phương pháp rủi ro.
5. Về uỷ nhiệm
thu thuế đối với hộ kinh doanh
Theo hướng dẫn tại
Điều 10 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Tại các địa bàn
chưa thực hiện nộp thuế qua phương thức điện tử, Cơ quan quản lý thuế uỷ nhiệm
cho các tổ chức thu thuế đối với cá nhân kinh doanh nộp thuế khoán. Việc uỷ
nhiệm thu thuế phải được thực hiện thông qua hợp đồng giữa Thủ trưởng cơ quan
quản lý thuế với Tổ chức được uỷ nhiệm thu.
Tổ chức được uỷ
nhiệm thu là các đơn vị như: Ban quản lý chợ; Trung tâm thương mại; hoặc các
doanh nghiệp có hệ thống mạng lưới rộng khắp trên cả nước đáp ứng điều kiện
thuận lợi cho cá nhân nộp thuế vào ngân sách nhà nước như: các doanh nghiệp
hoạt động trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, điện lực,...
- Tổng cục Trưởng
Tổng cục Thuế tổ chức thực hiện công tác uỷ nhiệm thu thuế thống nhất trong cả
nước theo quy định hiện hành về uỷ nhiệm thu và quy định tại Điều này.
Trước đây,
Theo hướng dẫn
trước đây (công văn số 123/TCT-CC ngày 10/01/2014 của Tổng cục Thuế hướng dẫn
về công tác uỷ nhiệm thu thuế) thì từ năm 2014, Cơ quan thuế trực tiếp quản lý
và tổ chức thu thuế của hộ kinh doanh nộp thuế khoán, không thực hiện ủy nhiệm
thu. Riêng Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Cơ quan thuế thực hiện ủy nhiệm thu
đến hết năm 2014 cho Ủy ban nhân dân phường, thị trấn hoặc Ban quản lý chợ thu
thuế đối với các hộ kinh doanh có quy mô nhỏ (mức thuế môn bài bậc 3,4,5,6) tại
các địa bàn có số điểm thu của Ngân hàng, Kho bạc còn ít, chưa đáp ứng được yêu
cầu thu nộp thuế của hộ kinh doanh.
III. MỘT SỐ NỘI
DUNG SỬA ĐỔI, BỔ SUNG KHÁC VỀ CHÍNH SÁCH THUẾ TNCN
1.
Đối với thu nhập không tính vào thu nhập chịu thuế
1.1.
Về khoản thu nhập từ trợ cấp
Theo hướng dẫn tại
khoản 1 Điều 11 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Không tính vào thu
nhập chịu thuế từ tiền lương, tiền công khoản trợ cấp chuyển vùng một lần đối
với người Việt nam cư trú dài hạn ở nước ngoài về VN làm việc.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại điểm
b.9 khoản 2 Điều 2 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì không hướng dẫn cụ thể đối
với khoản trợ cấp này.
1.2.
Về khoản bảo hiểm không bắt buộc không có tích luỹ về phí bảo hiểm
Theo
hướng dẫn tại khoản 3 Điều 11 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Hướng
dẫn cụ thể trường hợp người sử dụng lao động mua cho người lao động sản phẩm
bảo hiểm không bắt buộc, không
có tích lũy về phí bảo hiểm (kể cả trường hợp mua bảo hiểm của các doanh nghiệp
bảo hiểm không thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam được phép bán bảo
hiểm tại Việt Nam) thì khoản tiền phí mua sản phẩm bảo hiểm này không tính vào
thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân của người lao động. Bảo hiểm không bắt buộc, không có tích lũy về phí bảo hiểm gồm các sản phẩm bảo hiểm như: bảo hiểm
sức khoẻ, bảo hiểm tử kỳ (không bao gồm sản phẩm tử kỳ có hoàn phí),...
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
tiết đ.2 điểm đ khoản 2 Điều 2 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì:
Không hướng dẫn cụ
thể cho trường hợp người sử
dụng lao động mua cho người lao động sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc và không có tích lũy về
phí bảo hiểm.
1.3.
Về khoản chi về phương tiện đưa đón người lao động
Theo hướng dẫn tại
khoản 4 Điều 11 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Khoản chi về phương
tiện đưa đón người lao động từ nơi ở đến nơi làm việc và ngược lại không tính
vào thu nhập chịu thuế TNCN.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
tiết đ.5 điểm đ khoản 2 Điều 2 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì:
Đối với khoản chi
về phương tiện đưa đón riêng từng cá nhân phải tính vào thu nhập chịu thuế của
cá nhân được đưa đón, chỉ không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN đối với khoản
chi về phương tiện phục vụ tập thể người lao động.
1.4.
Về khoản chi đám hiếu, hỉ cho người lao động và gia đình người lao động
Theo hướng dẫn tại
khoản 5 Điều 11 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Bổ sung
không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN đối với khoản tiền chi đám hiếu, hỉ cho
bản thân và gia đình người lao động theo quy định chung của tổ chức, cá nhân
trả thu nhập và phù hợp với mức xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.
Trước đây,
Theo hướng
dẫn tại điểm g khoản 2 Điều 2 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì: chưa có hướng
dẫn khoản thu nhập này không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN.
1.5.
Về khoản thu nhập từ lợi tức của doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành
viên
Theo hướng dẫn tại
khoản 6 Điều 11 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Không tính vào thu
nhập chịu thuế từ đầu tư vốn đối với lợi tức của doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành
viên.
Trước đây:
Theo hướng
dẫn tại điểm c khoản 3 Điều 2 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì:
Khoản lợi tức nhận
được do góp vốn vào Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (cá nhân) là thu
nhập chịu thuế từ đầu tư vốn.
2.
Về quy đổi thu nhập chịu thuế ra đồng Việt Nam
Theo hướng
dẫn tại Điều 13 Thông tư số
92/2015/TT-BTC thì: đối
với doanh thu, thu nhập nhận
được bằng ngoại tệ phải quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế
mua vào tại ngân hàng nơi cá nhân mở tài khoản giao dịch tại thời điểm phát
sinh thu nhập. Trường hợp cá nhân không mở tài khoản giao dịch tại Việt nam thì
quy đổi theo tỷ giá ngoại tệ mua vào của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại
thương Việt Nam tại thời điểm phát sinh thu nhập.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại
Điều 5 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì:
Trường hợp thu nhập
chịu thuế nhận được bằng ngoại tệ phải quy đổi ra đồng Việt nam theo tỷ giá
giao dịch bình quân liên ngân hàng tại thời điểm phát sinh thu nhập.
3.
Về việc tính thuế đối với khoản tích luỹ bảo hiểm do người sử dụng lao động mua cho người lao động.
Theo hướng dẫn tại
khoản 2 Điều 14 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Trường hợp người sử dụng lao động
mua cho người lao động bảo hiểm nhân thọ (không bao gồm bảo hiểm hưu trí tự
nguyện), bảo hiểm không bắt buộc khác có tích lũy về phí bảo hiểm thì đến thời điểm đáo hạn hợp đồng, doanh
nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm khấu trừ tiền thuế theo tỷ lệ 10% trên khoản
tiền phí tích lũy tương ứng với phần người sử dụng lao động mua cho người lao
động từ ngày 01 tháng 7 năm 2013. Trường hợp khoản phí tích luỹ được trả nhiều
lần thì tiền thuế được khấu trừ theo tỷ lệ 10% tương ứng với từng lần trả tiền
phí tích luỹ.
- Trường
hợp người sử dụng lao động mua cho người lao động bảo hiểm nhân thọ (không bao
gồm bảo hiểm hưu trí tự nguyện), bảo hiểm không bắt buộc khác có tích lũy về
phí bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm không thành lập và hoạt động theo pháp
luật Việt Nam thì người sử dụng lao động có trách nhiệm khấu trừ ngay thuế TNCN
theo tỷ lệ 10% trên khoản tiền phí bảo hiểm đã mua hoặc đóng góp cho người lao
động.
Trước
đây,
Theo hướng
dẫn tại khoản 6 Điều 7 Thông tư số 111/2013/TT-BTC thì:
-
Chưa có hướng dẫn cụ thể về thời điểm khấu trừ thuế trong trường hợp khoản phí
tích luỹ được trả nhiều lần.
-
Chưa có hướng dẫn cụ thể về trường hợp người sử dụng lao động mua bảo hiểm
không bắt buộc cho người lao động từ các công ty bảo hiểm nước ngoài không
thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam.
4. Về việc tính thuế đối với thu nhập từ thừa kế, quà tặng
Theo hướng
dẫn tại Điều 12 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
- Bổ sung
hướng dẫn cụ thể với trường hợp nhận thừa kế quà tặng gồm nhiều mã chứng khoán
thì thu nhập tính thuế là phần giá trị tài sản nhận thừa kế, quà tặng vượt trên
10 triệu đồng tính trên toàn bộ các mã chứng khoán nhận được chưa trừ bất cứ
một khoản chi phí nào.
- Bổ sung
hướng dẫn đối với trường
hợp cá nhân nhận thừa kế, quà tặng là tài sản nhập khẩu thì giá trị tài sản để
làm căn cứ tính thuế TNCN đối với thừa kế quà tặng là giá tính lệ phí trước bạ
do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại thời điểm làm thủ tục đăng ký quyền sở
hữu, quyền sử dụng tài sản trừ (-) các khoản thuế ở khâu nhập khẩu mà cá nhân phải tự nộp theo quy định.
Trước
đây,
Thông tư số
111/2013/TT-BTC chưa có hướng dẫn cụ thể về việc này.
5. Về việc bù trừ nghĩa vụ quyết toán thay cho cá nhân với nghĩa vụ của
tổ chức trả thu nhập
Theo
hướng dẫn tại Điều 22 Thông tư số 92/2015/TT-BTC thì:
Trường
hợp sau khi bù trừ có số thuế phải nộp thì tổ chức, cá nhân trả thu nhập phải
nộp đủ số thuế còn thiếu vào ngân sách nhà nước. Trường hợp sau khi bù trừ có
số thuế nộp thừa được cơ quan thuế tự động bù trừ vào số thuế phải nộp của kỳ
tính thuế tiếp theo hoặc tổ chức, cá nhân trả thu nhập lập Giấy đề nghị hoàn trả khoản thu ngân
sách nhà nước theo mẫu số 01/ĐNHT ban hành tại Thông tư số 156/2013/TT-BTC gửi
cơ quan thuế trực tiếp quản lý để hoàn trả thuế theo quy định.
Trước đây,
Theo hướng dẫn tại Điều 33 Thông
tư số 156/2013/TT-BTC thì:
Sau khi bù trừ mà vẫn còn số thuế
nộp thừa thì tổ chức trả thu nhập lập Giấy đề nghị hoàn trả khoản thu ngân sách
nhà nước để hoàn trả thuế theo quy định mà không được bù trừ vào số thuế phải
nộp của kỳ tính thuế tiếp theo.
Ý KIẾN