Bình luận tội đánh bạc quy định tại điều 321 Bộ luật Hình sự

Bình luận khoa học về tội phạm đánh bạc theo quy định tại điều 321 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 và các hướng dẫn xử lý tội đánh bạc.

Tội phạm đánh bạc gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội và là nguồn phát sinh nhiều loại tội phạm khác, ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự ở địa phương. Tuy nhiên, việc áp dụng pháp luật để xử lý các tội danh liên quan đến đánh bạc vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc, đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn áp dụng về tội danh này.

Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau:

Điều 321. Tội đánh bạc

1. Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 5.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc hành vi quy định tại Điều 322 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 322 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tính chất chuyên nghiệp;

b) Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trị giá 50.000.000 đồng trở lên;

c) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;

d) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Các yếu tố cấu thành tội đánh bạc

I. Mặt khách quan

Đánh bạc là nhiều người (ít nhất từ hai người trở lên) cùng tham gia trò chơi dưới bất kỳ hình thức nào, mục đích được thua bằng tiền hoặc hiện vật. Hiện vật có thể vàng, bạc, đá quí, xe máy, ô tô.v.v….

Đánh bạc trái phép là thực hiện hành vi đánh bạc được thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép nhưng thực hiện không đúng với quy định trong giấy phép được cấp.

Các hình thức đánh bạc phổ biến đó là mua số, lô đề, cá độ bóng đá qua mạng, đánh bài, đá gà, xóc đĩa,  đánh cờ...

Tiền hay hiện vật dùng để đánh bạc là tiền hoặc hiện vật thu giữ được trực tiếp tại chiếu bạc, trong người đánh bạc hoặc ở nơi khác mà có đủ căn cứ xác định đã được hoặc sẽ được dùng để đánh bạc.

Hành vi đánh bạc trái phép cấu thành tội phạm đánh bạc khi có một trong các dấu hiệu cấu thành cơ bản sau (tức là 2 trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 321)

a) Đánh bạc trái phép và tiền hay hiện vật đánh bạc của từng lần đánh bạc có giá trị từ 5 triệu đồng trở lên đến dưới 50 triệu đồng.

Ví dụ: Sáng ngày 14/3/2021, V điện thoại rủ Ng, Đ, Tiến, Tùng, Lan đến nhà V để xóc đĩa tại phòng ngủ nhà V. Các đối tượng xóc dĩa đến khoảng 15 giờ 30 phút cùng ngày thì bị công an phát hiện bắt quả tang, thu giữ tại chiếu bạc: 48.500.000 đồng (Trong đó V sử dụng 500.000 đồng, Ng sử dụng 3.000.000 đồng, Đ sử dụng 30.000.000 đồng, Tiến sử dụng 11.000.000 đồng, Tùng sử dụng 3.000.000 đồng, Lan sử dụng 1.000.000 đồng để đánh bạc). V, Ng, Đ, Tiến, Tùng, Lan phạm tội “Đánh bạc” quy định tại khoản 1 Điều 321 Bộ luật Hình sự.

b) Đánh bạc trái phép và tiền hay hiện vật đánh bạc trị giá dưới 5 triệu nhưng người thực hiện hành vi đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi đánh bạc hoặc hành vi tổ chức đánh bạc (quy định tại Điều 322 BLHS) hoặc đã bị kết án về tội đánh bạc hoặc tội tổ chức đánh bạc quy định tại Điều 322 BLHS, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm

Ví dụ: T có 01 tiền án về tội “Đánh bạc” (Ngày 28/11/2019, T bị Tòa án xử phạt 37.000.000 đồng và 200.000 đồng án phí về tội “Đánh bạc”, chấp hành xong án phí ngày 22/10/2020, chấp hành xong tiền phạt ngày 02/11/2021).

Tối ngày 07/11/2021, sau khi đi uống bia, T rủ Văn, Duy, Quân, Vũ và Phong về nhà T uống nước. Khoảng 21 giờ cùng ngày, T lấy 01 bộ tú lơ khơ 52 quân có sẵn ở trong nhà rủ mọi người đánh bài ăn tiền. Cả 06 đối tượng ngồi trên chiếu đã trải sẵn, đánh bạc được thua bằng tiền dưới hình thức chơi “Liêng”, đặt cược mỗi ván từ 10.000 đồng, đánh cao nhất 100.000 đồng. Quá trình đánh bài được khoảng 10 phút thì Phong hết tiền nên ngồi xem. Đến 22 giờ 30 phút cùng ngày, khi T, Văn, Duy, Quân, Vũ đang đánh bài thì bị Công an phát hiện lập biên bản vi phạm hành chính. Thu giữ trên chiếu bạc 4.000.000 đồng, trên người Văn tiền sử dụng đánh bạc là 185.000 đồng. Như vậy, tổng số tiền dùng vào việc đánh bạc là 4.185.000 đồng. Hành vi của T đã cấu thành tội đánh bạc theo quy định tại khoản 1 Điều 321 BLHS.

Khi xác định hành vi đánh bạc có cấu thành tội phạm hay không cần lưu ý (tham khảo hướng dẫn tại Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao):

1. Khi xác định trách nhiệm hình sự (TNHS) đối với người đánh bạc không được tính tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để đánh bạc của tất cả các lần đánh bạc, mà phải căn cứ vào từng lần đánh bạc để xem xét; cụ thể như sau:

a) Trường hợp tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của từng lần đánh bạc đều dưới mức tối thiểu để truy cứu TNHS và không thuộc một trong các trường hợp khác để truy cứu TNHS (đã bị kết án về tội hoặc tội tổ chức đánh bạc chưa được xóa án tích mà còn vi phạm) thì người đánh bạc không phải chịu TNHS về tội đánh bạc;

b) Trường hợp tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của lần đánh bạc nào bằng hoặc trên mức tối thiểu để truy cứu TNHS thì người đánh bạc phải bị truy cứu TNHS về tội đánh bạc đối với lần đánh bạc đó;

c) Trường hợp đánh bạc từ hai lần trở lên mà tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của từng lần đánh bạc bằng hoặc trên mức tối thiểu để truy cứu TNHS thì người đánh bạc bị truy cứu TNHS về tội đánh bạc với tình tiết tăng nặng “phạm tội nhiều lần”

2. Cách xác định tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc:

a) Trường hợp nhiều người cùng tham gia đánh bạc với nhau thì việc xác định tiền, trị giá hiện dùng đánh bạc đối với từng người đánh bạc là tổng số tiền, trị giá hiện vật của những người cùng đánh bạc.

b) Trường hợp đánh bạc dưới hình thức chơi số đề, cá độ bong đá, cá độ đua ngựa…thì một lần chơi như vậy được hiểu là tham gia chơi trong một lô đề, tham gia cá độ trong một trận bóng đá, tham gia cá độ trong một kỳ đua ngựa…trong đó người chơi có thể chơi làm nhiều đợt và TNHS được xác định đối với người chơi một lần đánh bạc trong các trường hợp này là tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để chơi trong các đợt đó.

Ví dụ 1: Tại kỳ đua ngựa thứ 39, tổ chức vào ngày 15-7, trong khoảng thời gian từ 9 giờ đến 11 giờ A đã cá độ ba đợt cụ thể là đợt một 500.000 đồng, đợt hai 1.000.000 đồng, đợt ba 5.000.000 đồng, trong trường hợp này chỉ coi A đánh bạc một lần trong kỳ đua ngựa đó với tổng số tiền là 6.500.000 đồng.

Ví dụ 2: Ngày 20-7, trong khoảng thời gian từ 10 giờ đến 16 giờ, B mua ba số đề trong một lô đề cụ thể là: mua số 17 với số tiền là 500.000 đồng, mua số 20 với số tiền 2.100.000 đồng, mua số 25 với số tiền 3.000.000 đồng; trong trường hợp này, chỉ coi B đánh bạc một lần.

3. Việc xác định số tiền hoặc giá trị hiện vật của người chơi đề, cá độ và của chủ đề, chủ cá độ dùng đánh bạc dưới hình thức chơi số đề, cá độ bóng đá, cá độ đua ngựa…:

3.1. Xác định số tiền hoặc giá trị hiện vật của người chơi đề, cá độ dùng đánh bạc 

a) Trường hợp người chơi số đề, cá độ có trúng số đề, thắng cược cá độ thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ cộng với số tiền thực tế mà họ được nhận từ chủ đề, chủ cá độ. Ví dụ: B mua 5 số đề với tổng số tiền là 100.000 đồng, tỷ lệ được thua 1/70, trong đó có 4 số đề mua mỗi số 10.000 đồng, 1 số đề mua với số tiền 60.000 đồng, hành vi của B bị phát hiện sau khi có kết quả mở thưởng, kết quả bóng đá, kết quả đua ngựa… và B đã trúng số đề mua với số tiền 60.000 đồng thì số tiền B dùng đánh bạc trong trường hợp này là 100.000 đồng + (60.000x70 lần) = 4.300.000 đồng.

b) Trường hợp người chơi số đề, cá độ không trúng số đề, không thắng cược cá độ hoặc bị phát hiện, ngăn chặn trước khi có kết quả mở thưởng thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ.

Ví dụ: Trong ví dụ ở điểm a nêu trên, nếu B không trúng số nào thì số tiền B dùng đánh bạc trong trường hợp này là 100.000 đồng. Nếu hành vi của B bị phát hiện, ngăn chặn trước khi có kết quả mở thưởng thì số tiền khi B dùng đánh bạc trong trường hợp này cũng là 100.000 đồng (không phụ thuộc vào việc khi có kết quả mở thưởng B có trúng hay không trúng số đề)

3.2. Xác định số tiền hoặc giá trị hiện vật của chủ đề, chủ cá độ dùng đánh bạc

a) Trường hợp có người chơi số đề, cá độ trúng số đề, thắng cược cá độ thì số tiền chủ đề, chủ cá độ dùng đánh bạc là toàn bộ số tiền thực tế mà chủ đề, chủ cá độ đã nhận của những người chơi số đề, cá độ và số tiền mà chủ đề, chủ cá độ phải bỏ ra để trả cho người trúng (có thể là một hoặc nhiều người).

Ví dụ: D là chủ đề của 5 người chơi số đề khác nhau, mỗi người chơi một số đề với số tiền là 50.000 đồng (tổng cộng là 250.000 đồng); tỷ lệ được thua là 1/70 lần và có 2 người đã trúng số đề thì số tiền D dùng để đánh bạc trong trường hợp này là 250.000 đồng + (50.000 đồng×70 lần×2 người)  = 7.250.000 đồng.

b) Trường hợp không có người chơi số đề, cá độ trúng số đề, thắng cược cá độ hoặc bị phát hiện, ngăn chặn trước khi kết quả mở thưởng, kết quả bóng đá, kết quả đua ngựa… thì số tiền chủ đề, chủ cá độ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà chủ đề, chủ cá độ đã nhận của những người chơi số đề, cá độ.

Ví dụ: Trong ví dụ nêu tại khoản a mục 3.1 nêu trên, nếu cả 5 người chơi không trúng số đề thì số tiền mà chủ đề dùng đánh bạc là 50.000 đồng x 5 người = 250.000 đồng. Nếu hành vi của D bị phát hiện, ngăn chặn trước khi có kết quả mở thưởng thì số tiền D dùng để đánh bạc trong trường hợp này là 50.000 x 5 người = 250.000 đồng (không phụ thuộc vào việc khi có kết quả mở thưởng có hay không có người trúng số đề).

II. Mặt khách thể

Hành vi đánh bạc xâm phạm vào trật tự an toàn công cộng.

Khác với pháp luật của một số nước cho phép đánh bạc, pháp luật nước ta nghiêm cấm mọi hoạt động đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào và coi đây là hành vi xâm phạm đến trật tự an toàn xã hội. 

III. Mặt chủ quan

Người phạm tội đánh bạc thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý trực tiếp. Động cơ phạm tội là sát phạt nhau, tư lợi và mục đích là nhằm lấy tiền, tài sản từ người thua bạc. 

IV. Mặt chủ thể

Chủ thể của tội đánh bạc là bất kỳ người nào đạt độ tuổi theo luật định và có đủ năng lực trách nhiệm hình sự.

Cần lưu ý: Việc tham gia hoặc thực hiện đánh bạc bao giờ cũng phải là có nhiều người (có hai người trở lên) cùng thực hiện. 

Mức hình phạt

Điều 321 BLHS năm 2015 quy định 2 khung hình phạt: 

- Khung hình phạt cơ bản (khoản 1 Điều 321) có mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

- Khung hình phạt tăng nặng (khoản 2 Điều 321) có mức phạt tù từ 03 năm đến 07 năm áp dụng cho trường hợp phạm tội sau: 

• a) Có tính chất chuyên nghiệp: Có tính chất chuyên nghiệp là trường hợp đánh bạc từ năm lần trở lên mà tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của từng lần đánh bằng hoặc trên mức tối thiểu để truy cứu TNHS (Mức tối thiểu theo quy định tại khoản 1 Điều 321 BLHS năm 2015 là 5 triệu đồng) và lấy tiền, hiện vật do đánh bạc mà có làm nguồn sống chính.
• b) Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trị giá 50.000.000 đồng trở lên;

Ví dụ: Ngày 16/6/2018, Công an thành phố Z đã phát hiện trong điện thoại của H có chứa nội dung tham gia cá độ bóng đá, đánh lô, đề. Quá trình điều tra xác định được, H nhắn tin điện thoại chơi cá độ bóng đá và số lô, số đề với Dương Bá T. Trong ngày 14/6/2018, H đã tham gia đánh bạc bằng hình thức đánh số lô, số đề với T là 15.960.000 đồng trong đó 12.000.000 đồng tiền mua số lô, đề và 3.960.000 đồng tiền trúng thưởng và đánh bạc bằng hình thức cá độ bóng đá số tiền 5.910.000 đồng tiền 01 trận (trong đó có 3.000.000 đồng tiền đặt cược và 2.910.000 đồng tiền thắng cược). Tổng số tiền mà T đánh bạc với H là 21.870.000 đồng. 

Ngoài ra, T còn nhận 01 tài khoản cá độ của K, để chơi cá độ. Ngày 14 và 15/6/2018, T đã đặt cược 02 trận bóng đá gồm Nga và Ả rập xê út chơi cá độ 05 kèo tổng cộng 5.000.000 đồng (trong đó tiền đánh cá độ là 4.000.000 đồng và 1.000.000 đồng tiền thắng cá độ); đặt cược (19 kèo trong trận Maroc- Iran với tổng số tiền 25.470.000 đồng (trong đó tiền cược là 18.250.000 đồng, 7.220.000 đồng tiền thắng cược). Vậy tổng số tiền đánh bạc bằng cá độ là 30.470.000 đồng.

T đã phạm tội “Đánh bạc” theo điểm b khoản 2 Điều 321 Bộ luật Hình sự; 

• c) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội. Theo công văn 196/TANDTC-PC ngày 04/9/2018 của Tòa án nhân dân tối cao thì: "Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội” được hiểu là việc sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử để đánh bạc trực tuyến (như hình thành nên các chiếu bạc online hoặc sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để tổ chức đánh bạc, gá bạc). Việc người phạm tội sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử khác như là phương tiện để liên lạc với nhau (ví dụ: nhắn tin qua điện thoại, qua email, zalo, viber.... để ghi số đề, lô tô, cá độ đua ngựa...) mà không hình thành nên các trò chơi được thua bằng tiền hoặc hiện vật trực tuyến thì không thuộc trường hợp này.

Ví dụ: Giữa tháng 01/2020, Nguyễn Trần Huy Anh và Trần Văn Lộc nhận 01 tài khoản máy chủ Master cá độ bóng đá trên mạng Internet có tên FQA9C1 từ Phùng Bá Thiện Chí tương ứng 6.000 đồng/điểm. Sau khi lấy được tài khoản Master FQA9C1 từ Chí, Anh và Lộc đã chia tài khoản này thành các tài khoản nhỏ để giao lại cho các con bạc đầu dưới để các con bạc trực tiếp cá độ. Huy Anh thỏa thuận với Lộc sẽ chia tài khoản máy chủ trên thành các tài khoản nhỏ hơn giao cho các con bạc cá cược. Trong đó, Anh được thua 70% số tiền chênh lệch giao cho các con bạc, Lộc được thua 30% số tiền chênh lệch giao cho các con bạc.

Huy Anh và Lộc đã tổ chức cho các con bạc cá cược 4.048 lượt trên 1.648 trận bóng đá; Trong đó, có 877 trận bóng đá có số tiền đánh bạc từ 5.000.000 đồng đến 143.950.000 đồng, tổng số tiền đánh bạc của 877 trận bóng đá này là hơn 22 tỷ đồng. Cụ thể:

1. Tùng sử dụng điện thoại di động đăng nhập tài khoản máy FQA9C111032 để trực tiếp tham gia cá cược với Nguyễn Gia Kiện 34 lượt trên 32 ván cá cược dưới hình thức tài xỉu. Trong đó, có 21 ván cá cược tài xỉu có số tiền đánh bạc từ 5.000.000 đồng đến 19.500.000 đồng, tổng số tiền đánh bạc của 21 ván là hơn 228 triệu đồng.
2. Điền sử dụng điện thoại di động đăng nhập tài khoản tổng FQA9C1AD để trực tiếp tham gia cá cược 934 lượt trên 499 trận bóng đá. Trong đó có 224 trận bóng đá có số tiền đánh bạc từ 5.000.000 đồng đến 45.760.000đ, tổng số tiền đánh bạc của 224 trận hơn 2,5 tỷ đồng.
3. Kỹ sử dụng điện thoại di động đăng nhập tài khoản tổng FQA9C1AH để trực tiếp tham gia cá cược 176 lượt trên 128 trận bóng đá. Trong đó có 125 trận bóng đá có số tiền đánh bạc từ 5.000.000 đồng đến 27.150.000 đồng, tổng số tiền đánh bạc của 125 trận hơn 1,1 tỷ đồng.
4. Hiếu sử dụng điện thoại di động đăng nhập tài khoản tổng FQA9C1AD và FQA9C1AH để quản lý. Hiếu tham gia cá cược với Điền, Kỹ 1.110 lượt trên 582 trận bóng đá. Trong đó có 331 trận bóng đá có số tiền đánh bạc từ 5.000.000 đồng đến 45.760.000 đồng, tổng số tiền đánh bạc của 331 trận là 3,7 tỷ đồng.

Nguyễn Trần Huy Anh, Trần Văn Lộc phạm tội “Tổ chức đánh bạc” theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 322 và điểm c khoản 2 Điều 321 BLHS. Tùng, Kiện, Điền, Kỹ, Hiếu phạm tội “Đánh bạc” theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 322 và điểm c khoản 2 Điều 321 BLHS.

• d) Tái phạm nguy hiểm.

Ví dụ: Lúc 22 giờ ngày 15/11/2021, tại nhà do chị Trần Trúc L thuê tại thôn 4, xã A, huyện B, tỉnh Đắk Nông, Vũ Tiến H, Nguyễn Văn N, Huỳnh Tấn K, Trần Văn N đã có hành vi đánh bạc trái phép được thua bằng tiền dưới hình thức chơi bài “tiến lên”. Đến 10 giờ ngày 16/11/2021 thì bị Công an huyện B phát hiện bắt quả tang, thu giữ tổng số tiền sử dụng để đánh bạc là 15.820.000 đồng.

Nguyễn Văn N, Huỳnh Tấn K, Trần Văn N thuộc trường hợp khoản 1 Điều 321 của Bộ luật hình sự.

Riêng Vũ Tiến H có 02 tiền án về tội “Đánh bạc” tại Bản án số 12/2018/HSPT ngày 24/01/2018 của TAND tỉnh Đắk Nông và Bản án số 52/2018/HS-ST ngày 19-11-2018 của Tòa án nhân dân huyện B. H chấp hành xong hình phạt ngày 14/01/2020, chưa được xóa án tích nhưng tiếp tục phạm tội. Tại Bản án số 52/2018/HS-ST, xác định bị cáo phạm tội với tình tiết tăng nặng “tái phạm" . Vì vậy, hành vi phạm tội “Đánh bạc” vào ngày 16-11-2021 của Vũ Tiến H thuộc trường hợp “Tái phạm nguy hiểm” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 321 Bộ luật Hình sự.

Ngoài việc bị áp dụng một trong các hình phạt chính nêu trên, tùy từng trường hợp cụ thể người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung (khoản 3) đó là: phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Các văn bản hướng dẫn

• Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao
• Công văn 196/TANDTC-PC ngày 04/9/2018 của Tòa án nhân dân tối cao

Minh Hùng (Tổng hợp)

Tham khảo: Bình luận Tội tổ chức đánh bạc, gá bạc Điều 322 BLHS 2015